Arabuluculuk 6325 Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ile düzenlenmiştir.
Arabuluculuk, bir konunu hakkında oluşan hukuki uyuşmazlıkların çözümü noktasında, bu uyuşmazlığın tarafı olan kişiler arasında bir üçüncü kişi (arabulucu) hakemliğinde, başvurdukları uyuşmazlık çözüm yöntemine denilmektedir. Arabuluculuk ile amaç; uyuşmazlık olan konunun mahkemeye gerek kalmadan taraflar arasında hızlı ve kesin bir şekilde çözülmesini sağlamaktır. Arabuluculuğun kanundaki tanımı ise şu şekildedir. "Sistematik teknikler uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları bir araya getiren, onların birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini kendilerinin üretmesini sağlamak için aralarında iletişim sürecinin kurulmasını gerçekleştiren, tarafların çözüm üretemediklerinin ortaya çıkması hâlinde çözüm önerisi de getirebilen, uzmanlık eğitimi almış olan tarafsız ve bağımsız bir üçüncü kişinin katılımıyla ve ihtiyarî olarak yürütülen uyuşmazlık çözüm yöntemidir."
Arabuluculuk hizmetleri, zorunlu arabuluculuk ve ihtiyari arabuluculuk olmak üzere ikiye ayrılır.
Bazı durumlarda mahkemeye gitmeden önce arabulucuya gitme zorunluluğu bulunmaktadır. Zorunlu arabulucuya gidilmeden dava açılamaz. Yani arabulucuya gidilmeden dava açılırsa dava şartı yokluğu nedeniyle dava reddedilir. Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai ücretleri gibi iş davalarına konu olan bazı talepler, ticaret hukukuna ilişkin ticari alacaklar, tüketici ilişkilerine ilişkin alacaklar bu kapsamdadır.
Tarafların arabulucu zorunluluğu olmadığı halde uyuşmazlığın çözümü için dava açmadan önce arabulucuyu tercih etmesidir. Uyuşmazlığın tarafları her türlü özel hukuk konusunda ihtiyari arabuluculuk yoluna başvurabilir.
Uyuşmazlıkların çözülmesi noktasında arabulucu olabilmek bazı şartları taşımak gereklidir. Bu şartlar;
Arabulucu olmak isteyenler, gerekli şartları sağladıktan sonra Adalet Bakanlığı’nın açtığı sınavları başarı ile geçmeli, ardından da arabuluculuk listesine kaydolmaları gerekmektedir.
Arabulucu avukat, hukuk fakültesi mezunu, en az 5 yıllık mesleki deneyimi olan, arabuluculuk, görüşme ve iletişim teknikleri konusunda uzman olan kişilerden oluşur. Hukuk fakültesinden mezun olduktan sonra arabuluculuk ile ilgili temel bilgiler, müzakere ve uyuşmazlık çözümleri, iletişim teknikleri, davranış psikolojisi gibi konularda eğitim alırlar. Ardından bu bilgilerinin ölçüldüğü arabuluculuk sınavına girerler. Sınavı başarıyla geçen arabulucular, arabuluculuk listesine kaydolarak arabuluculuk yapmaya hak kazanırlar.
Arabulucular iki taraf arasındaki uyuşmazlığın çözümünde görev alacakları için tarafsız olmak zorundadırlar. Arabulucular, uyuşmazlığa neden olan konuda taraf değildir. Arabulucunun görevleri ise;